هایپوکسمی  عبارت  از کاهش میزان اکسیژن خون شریانی است و زمانی که این کاهش اکسیژن سطح سلولی منجر به کاهش اکسیژناسیون بافتی گردد ، اصطلاحا به آن هایپوکسی گفته میشود اندازه گیری هایپوکسی نسوج غیر ممکن است ، زیرادر قسمتهای مختلف بدن میزان آن بسیار متفاوت است. میزان طبیعی اکسیژن خون شریانی ۸۰-۱۰۰ میلی متر جیوه است. بدن نسبت به هایپوکسمی  بوسیله افزایش تعدادو عمق تنفس ، که تلاشی جهت تهویه بیشتر آلوئولی است واکنش نشان می دهد . در نتیجه علائم تنگی نفس بصورت استفاده از عضلات کمک تنفس، تعریق و سیانوز ظاهر میگردد با افزایش تلاش و تقلای تنفسی ، میزان مصرف اکسیژن نیز بیشتر شده منجر به ایجاد یک سیکل معیوب می شود  که نتیجه آن خستگی و احتمالا ایست تنفسی است . با رساندن اکسیژن به بیمار ، از میزان هایپوکسی کاسته شده نیاز به کوشش برای تنفس بر طرف میگردد و الگو طبیعی تنفس از سر گرفته میشود . به طور کلی نشانه های بالینی هایپوکسمی شامل تغییر در وضعییت ذهنی (نظیر اختلال در قضاوت ، بیقراری ، بی توجهی به محیط ، تیرگی شعور ، خواب آلودگی شدید و کما) تنگی نفس ، افزایش فشار خون ، آریتمی قلبی ، سیانوز (از نشانه های دیر رس) تعریق شدید و سردی انتهاهاست .هایپوکسمی غالبا به هایپوکسی منتهی میشود نشانه ها و علائم هایپوکسی بستگی به سرعت بروز آن دارد. هایپوکسمی ناگهانی با تغییر در عملکرد CNS همراه است زیرا مراکز عصبی بیشتر از سایر بافتها نسبت به کاهش اکسیژن حساسیت دارند بدین ترتیب بیمار دچار ناهماهنگی حرکات و اختلال در قضاوت می شود هایپوکسمی مزمن (مثلا در COPDوCHF) موجب خستگی و خواب آلودگی،بی تفاوتی،بی توجهی و تاخیر در رفلکسها می شود.نیاز به تجویز اکسیژن ، با آزمایش ABG و ارزیابی بالینی مورد بررسی قرار می گیرد .

انواع هایپوکسمی

عوامل متعددی می تواند منجر به هایپوکسمی ودر نتیجه هایپوکسی بافتی گردد بر این اساس هایپوکسی به چند دسته تقسیم میشود

۱- هایپوکسی هایپوکسمیک  . Hypoxemic H 

زمانی که به هر دلیل درصد اسیژن هوای دمی کاهش یابد هایپوکسی هایپوکسمیک ایجاد خواهد شد تنفس در ارتفاعات و کاهش اکسیژن تنفسی به هر دلیل میتواند عامل ایجاد این نوع هایپوکسی باشد

۲-هایپوکسی رکودی . Stagnatic H 

این نوع هایپوکسی به دنبال رکود خون یا کند شدن جریان خون در بیماریهایی نظیر آترواسکلروز ، ترومبوز ، MI ،CHF، ایست قلبی ـ ریوی و انواع شوک ها ایجاد می شود. این نوع هایپوکسی توسط اقداماتی نظیر اصلاح حجم مایعات ، تجویز دارو های محرک قلب و تنگ کننده عروق و احیای قلبی ریوی قابل درمان است

۳-هایپوکسی آنمیک .  Anemic H

این نوع هایپوکسی به دلیل کاهش غلظت هموگلوبین و یا در نتیجه کاهش ظرفیت حمل اکسیژن توسط هموگلوبین به بافتها ایجاد میشود . انواع آنمی هامسمومیت با گاز CO، از عوامل بروز آن هستند این نوع هایپوکسی توسط تراسفوزیون خون و تجویز اکسیژن با فشار بالا قابل درمان است .

۴-هایپوکسی سمی . Histotoxic H

دراین نوع هایپوکسی ، اختلال در سطح سلولی به صورت اشکال در انتقال اکسیژن است .شایعترین علت آن مسمومیت با سیانور و اورمی است در مسمومیت با سیانور درمان شامل تجویز تیوسولفات سدیم ودر اورمی دیالیز است .

۵- هایپوکسی ناشی از کاهش  PO2

کاهش PO2منجر به شیفت منحنی شکست اکسی هموگلوبین به سمت چپ و بروز آلکالوز میگردد و آلکالوز از مواردی است که سبب قوی تر شدن میل ترکیبی اکسیژن به هموگلوبین میگردد بنابراین زمانی که HbO2 به سطح سلولی میرسد اکسیژن خود را رها نمیکند و این مسئله منجر به بروز هایپوکسی در سطح بافتی میگردد .

۶- هایپوکسی ناشی از افزایش نیاز

این نوع هایپوکسی به دنبال وضعیت هایی که منجر به افزایش نیاز های متابولیک در بدن میشود بوجود می آید. شایعترین علت آن سوختگی شدید و تیروتوکسیکوز است و درمان عبارت است از رفع علت اولیه.